Zoveel voordelen

De voordelen van meditatie zijn uitgebreid wetenschappelijk aangetoond. De ene studie is al indrukwekkender dan de andere. Hieronder vind je een (onvolledig) lijstje terug.

Met zoveel (nogmaals, bewezen) redenen, vraag je je misschien af: "waarom mediteert niet iedereen? Het is eenvoudig, gratis en je kunt het zowat overal doen."

Dat komt omdat redenen ons niet bewegen. Kijk maar naar mensen die tabak roken. Ik betwijfel of er één roker rondloopt die de vele nadelen van roken niet kent. Op dezelfde manier weet zowat iedereen dat regelmatig bewegen en een gezond voedingspatroon enorme voordelen met zich meebrengt. En toch …

Vergeet de voordelen

Wanneer we ons laten leiden door potentiële voor- en nadelen, is dat altijd een beetje gedwongen. Aan de ene hand hebben we schrik van de nadelen en van het mislopen van de voordelen, terwijl we de voordelen achtervolgen als een hongerig jachtluipaard dat een zebra opmerkt. Soms is dat nodig, maar ik vrees dat we vandaag vooral nood hebben aan het alternatief.

Daarom gaan we gaan zitten. Dan gaan we dat juist allemaal niet doen. We stappen, al is het voor heel even, uit de eindeloze dans van aantrekking en afstoting. We vechten niet tegen stress, noch streven we naar rust. Dat zou niet werken, als roepen tegen iemand om hem te kalmeren.

Wanneer wij zitten, zitten we zonder reden. Zomaar, omdat het kan. Die manier van zijn activeert uitgebluste hersenbanen. Dat verandert onze ervaring van de wereld, het leven en ons zelf. Terloops winnen we ons leven terug.

Vrijheid van je verhalen

Als ik je vraag naar je leven, zou je me ongetwijfeld een verhaal vertellen. Over hoe je leven is, hoe het zo geworden is en waarom dat zo is. Als mensen houden wij onze ervaringen bij in verhalen. Zo’n samenhangende vertelling geeft structuur en betekenis aan wat we meemaken. Dat geeft ons een gevoel van veiligheid; weten “hoe de dingen zijn” en waarom.

De keerzijde van de medaille is dat we op die manier het speelveld vastleggen, onze leefwereld aflijnen. Want als iets zo is, kan het niet zus zijn. Op die manier wordt onze ervaring op zijn beurt gevormd door onze verhalen, die op hun beurt gebaseerd zijn op onze ervaringen. Je ziet hoe deze situatie algauw tot een eindeloze lus kan leiden. Daarbij komt dat je onze ervaring nauwelijks objectief kan noemen. Op een doorsnee dag loopt er een enorme stroom aan reacties, gevoelens en gedachten door ons. De schrijvers van Mooi en Meedogenloos kunnen er een puntje aan zuigen.

De verhalen die we erop nahouden bepalen dus onze kijk op de zaken. Wat is jouw verhaal over politici, Duitse toeristen of milieuactivisten? De manier waarop we hier normaal gezien mee omgaan is door de “foute” verhalen te “verbeteren”. Dan zeggen we dingen als: “Maar nee, jij kan dat wel! Je moet alleen wat meer in jezelf geloven!” of “Ik heb geleerd dat ik ze niet allemaal over dezelfde kam moet scheren”. Dan ruilen we een verhaal in voor een vernieuwde versie. Omdat “het vorige verhaal niet juist was, omdat ik een paar slechte ervaringen heb gehad met … (vul maar in), die me oneerlijk hebben behandeld en nu weet ik dat dat kwam omdat hij niet geslapen had en dus zijn niet alle bibliothecarissen slechte mensen.” Dan vertellen we verhalen over verhalen! Je zou voor minder moe worden.

Het punt is niet of jouw verhalen “goed” of “fout” zijn. Voor mijn part geloof je dat de aarde plat is, omdat God Antarctica gebruikt als schaatsbaan voor haar engelen (en wij maar broeikasgassen uitstoten…). Iedereen heeft recht op zijn verhalen. Maar, en dit is een grote maar, er is ZOVEEL MEER! Onze kijk is maar één van de talloze mogelijkheden. Mogelijkheden die verborgen blijven zolang we vasthouden aan onze verhalen. Mogelijkheden die we ons niet eens kunnen inbeelden, in de wereld, in andere mensen en in ons zelf. Pas wanneer we onze verhalen lossen, kunnen we de eindeloze mogelijkheden verkennen die erachter verstopt liggen.

Oog in oog

Voor we kunnen loskomen van onze verhalen, moeten we ze eerst beter leren kennen. Daar is oefening voor nodig, en vooral tijd. Want het gaat regelrecht in tegen onze ingebakken gewoontes. Wanneer we gaan zitten (mediteren) nemen we externe afleidingen zo veel mogelijk weg en leggen we onze reacties volledig aan banden. Het is alsof we de wereld even pauzeren en kijken naar wat er overblijft. Men zegt dat het oog zichzelf niet kan zien, maar als we mediteren doen we precies dat. We nemen een zogenaamde meta-positie in, we observeren onszelf en kijken naar onze kijk.

Belangrijk is dat we er niets aan proberen veranderen omdat we dan reageren in plaats van kijken. Het is als beginnen prutsen aan de instellingen van de televisie wanneer de film al opstaat, dan ben je niet aandachtig voor de film. Bij de gemiddelde Hollywood prent is dat doorgaans geen groot probleem, maar jouw innerlijke wereld is net iets complexer, en oneindig veel rijker. Blijf dus bij jezelf en observeer de film die zich afspeelt in je interne cinema.

Onze verhalen leren kennen is geen makkelijke opdracht. Ze maken deel uit van de lens waardoor we de wereld zien. Het is als een zonnevlek die op ons netvlies gebrand staat. Telkens we ernaar willen kijken, springt ze weg. Het is een eindeloze oefening.

Want dit is niet iets dat we ooit zullen “oplossen”. We kunnen ons hier niet “uit denken”. Dit klinkt misschien logisch, maar talloze mensen besloten op die basis dat mediteren gewoon “niets voor hen” is.

Terug naar je kern

Ons zitten is een oefening in onbewogen observeren. In de eerste plaats kijken we naar de nooit aflatende stroom van gedachten en gevoelens, zonder dat we erop reageren of afleiding ervan zoeken (smartphone, iemand?). Dit is op zich een enorme doorbraak. Je gedachten en gevoelens vanop afstand bekijken, betekent dat je er niet langer de speelbal van bent. Daarom zitten we als een berg, die onbewogen blijft bij de voorbijtrekkende wolken. Het lijkt misschien niet zo wanneer je er middenin zit, maar je gedachten en emoties gaan altijd voorbij, tenzij je ze vastgrijpt.

Wat blijft er dan nog over? Wie of wat heeft de gevoelens en gedachten? En wie kijkt ernaar? Wie observeert wat? Het zijn de heerlijke zen-vragen zonder antwoorden. (omdat we geen oplossing kunnen bedenken, weet je nog?) Noem het puur bewustzijn, je ware kern, het universum, God in ons of onze Boeddhanatuur. Wat mij betreft noem je het Nancy. Een zaak die zeker is, is dat het niet op hersenscans verschijnt.

Wat ik je kan vertellen is dat er een kalme en onverstoorbare kern overblijft. Een deel van ons, dat niet hoeft te reageren. Iets eindeloos krachtig en puur goed. Wanneer we oefenen door in stilte te zitten, maken we hier contact mee, al is het maar voor één vluchtig momentje. Dan komen we in contact met onze stille, onwankelbare kracht. De kracht die ongestoord blijft door de strubbelingen van het dagelijkse leven, maar liefdevol toekijkt hoe de werkelijkheid zich ontvouwt.

Woorden zijn lege voertuigen als ze niet verwijzen naar een gedeelde ervaring. Met de juiste aanwijzingen en steun, kom je dichter bij jouw kern. Samen. Begin daarom vandaag nog aan Start 2 Sit en maak meditatie deel van je leven. Tot zo.

Mediteer jij? Wat houdt je tegen?

Laat je antwoord hieronder achter...